Στη διεθνή εργατική αντισύνοδο στην Αθήνα, που διοργάνωσε το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο, στις 23 του μήνα, συμμετείχε ένας ξεχωριστός καλεσμένος. Ο γγ της Ενωτικής Συνομοσπονδίας Εργατών Βενεζουέλας (CUTV) και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της λατινοαμερικάνικης αυτής χώρας, Πέδρο Εουσέ. Με αυτήν την ευκαιρία, ο «Ρ» είχε μια εφ' όλης της ύλης συζήτηση, για το πώς διαμορφώνεται η κατάσταση μετά τη νέα φάση επίθεσης της αντίδρασης και του βορειοαμερικάνικου ιμπεριαλισμού ενάντια στη λεγόμενη Μπολιβαριανή Επανάσταση, μια διαδικασία της οποίας ηγείται ο 2 φορές εκλεγμένος Πρόεδρος Ούγκο Τσάβες, και επιχειρεί η χώρα και ο λαός να επανακτήσει την ανεξαρτησία και να αναπτυχθούν με κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη. Η συνέντευξη με τον σύντροφο από τη Βενεζουέλα έχει ως εξής: - Η κατάσταση στη Βενεζουέλα παρουσιάζεται από τα εδώ ΜΜΕ, που, φυσικά, αναπαράγουν τα διεθνή δίκτυα, ως έκρυθμη. Οτι ο λαός έχει ξεσηκωθεί ενάντια στην κυβέρνηση του Προέδρου Τσάβες... - Θα έλεγα ότι όχι μόνο σήμερα στη Βενεζουέλα υπάρχει μια κατάσταση σύγκρουσης. Αυτή έχει αρχίσει από τη στιγμή που ξεκίνησε η διαδικασία βαθιών κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων από το 1998, με τη νίκη του Προέδρου Τσάβες, την ψήφιση νέου Συντάγματος, των λεγόμενων κοινωνικών νόμων (γη στους αγρότες, πετρέλαιο και φυσικοί πόροι περιουσία του κράτους, φτηνό χρήμα για μικροεπιχειρηματίες, ενίσχυση της δημόσιας Παιδείας, Υγείας, κατάργηση του τέλους σχολικών εξετάσεων και πολλά άλλα). Ολα αυτά οδήγησαν στην κορύφωση αυτής της σύγκρουσης. Οι δυνάμεις που είχαν την οικονομική και πολιτική εξουσία όλα τα προηγούμενα χρόνια, η οικονομική ολιγαρχία, που ελέγχει και τα ΜΜΕ, αντιδρούν γιατί με τη θέληση της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού χάνουν τα προνόμιά τους. Οι δυνάμεις αυτές και οι πολιτικοί εκφραστές τους ηττήθηκαν από το 1998 και σε διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις πάνω από τέσσερις φορές. - Πείτε μας δυο λόγια για την κατάσταση, που έχει διαμορφώσει το εργοδοτικό λοκ - άουτ αυτές τις πάνω από 50 μέρες που είναι σε εξέλιξη. - Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η αντίδραση κάλεσε στη λεγόμενη πολιτική εθνική απεργία, η τέταρτη μέσα σε ένα χρόνο, η οποία δηλώθηκε ως απεργία διαρκείας, όπως και του περασμένου Απρίλη που έγινε το πραξικόπημα. Σ' αυτήν την «απεργία», οι κύκλοι της αντίδρασης κατάφεραν να προξενήσουν μια μεγάλη ζημιά ιδιαίτερα στην πετρελαιοβιομηχανία της χώρας. Το επίπεδο παραγωγής έπεσε σε δραματικό σημείο, υπήρξαν στιγμές που δεν υπήρχε η ελάχιστη εξαγωγή πετρελαίου και κατάφεραν να παραλύσουν την παραγωγή τις πρώτες βδομάδες. Κατάφεραν να ελέγξουν τα βαπόρια μεταφοράς. Περίπου όλοι οι πλοίαρχοι και τα στελέχη ήταν με το μέρος της αντίδρασης και, παρόλο που τα πληρώματα ήταν αντίθετα, τα ανάγκασαν να συμμετέχουν στην απεργία. Επίσης, σημαντικό ρόλο στην παράλυση της οικονομίας έπαιξαν τα ανοιχτά σαμποτάζ στη διαδικασία παραγωγής και κατεργασίας στα διυλιστήρια. Καθοριστικός παράγοντας ήταν και ο έλεγχος των πληροφορικών συστημάτων της πετρελαιοβιομηχανίας της χώρας (PDVSA). Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι η πετρελαιοβιομηχανία, μετά την εθνικοποίησή της, παρέμεινε στα χέρια των πολυεθνικών, παρόλο που είχε βενεζουελάνικη διοίκηση. Το βενεζουελάνικο κράτος έχασε τον έλεγχο του πετρελαίου της χώρας και ο μηχανισμός που επέτρεψε αυτήν την εξέλιξη ήταν ακριβώς ο απόλυτος έλεγχος των συστημάτων πληροφορικής από την ίδια τη ΣΙΑ, μέσω της δημιουργίας της εταιρίας ΙΝΤΕΣΑ που συνεργάζεται με τη ΣΑΪΚ, μια σημαντική εταιρία, που έχει μεγάλο μέρος του αμυντικού προγράμματος και της ασφάλειας των ΗΠΑ και διοικείται από πρώην στελέχη της ΣΙΑ, των ειδικών δυνάμεων και άλλων τέτοιων κύκλων. - Τι μέτρα πάρθηκαν από την κυβέρνηση; - Πρώτον, απολύθηκαν και απολύονται τα στελέχη που πήραν μέρος στην «απεργία» και τα σαμποτάζ. Πρέπει να επισημάνουμε ότι η συντριπτικά μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων στη βιομηχανία αντιστάθηκαν στην «απεργία». Το 80-90% έμειναν στις θέσεις τους και είχαν διάθεση για δουλιά. Σήμερα έχει αρχίσει να ξεπερνιέται η μεγάλη κρίση και η παραγωγή έχει φτάσει στο 1 εκατ. βαρέλια τη μέρα. Ηδη, έχει ανακοινωθεί ότι σε λίγες μέρες θα φτάσουμε περίπου τα 2 εκατ. βαρέλια, που σημαίνει ότι η κατάσταση ομαλοποιείται σιγά σιγά. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο αυτή πολλοί εργαζόμενοι και τεχνικοί, που είχαν διωχτεί από την παλιά αντιδραστική διοίκηση για λόγους πολιτικούς και σταλεί στη σύνταξη, επέστρεψαν να βοηθήσουν εθελοντικά και χωρίς μισθό. Αυτό που ακόμα παρουσιάζει ελλείψεις, είναι η βενζίνη και το οικιακό γκάζι. Επίσης, σε μερικά προϊόντα, ως αποτέλεσμα της μονοπωλιακής θέσης μεγάλων επιχειρήσεων στα τρόφιμα, υπήρχαν ορισμένες ελλείψεις. Δυο πολύ μεγάλα οικονομικά συγκροτήματα στη Βενεζουέλα, οι Ομιλοι Πολάρ και Σινσέρος, ελέγχουν τα τρόφιμα και αυτοί είναι πολύ δραστήρια με το μέρος της αντεπανάστασης. Παρόλο που δημιουργήθηκε πρόβλημα με τη δραστηριοποίηση άλλων επιχειρήσεων που ήταν ενάντια στην «απεργία», ξεπεράστηκαν οι ανάγκες, καθώς και με εισαγωγή τροφίμων από την Κολομβία και τη Βραζιλία. Καθημερινή η μάχη ενάντια στα σαμποτάζ Σήμερα, φυσικά, συνεχίζεται καθημερινά η μάχη ενάντια σε οποιοδήποτε σαμποτάζ, αφού ο κίνδυνος δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως και ο στρατός παίζει ένα σημαντικό ρόλο στον τομέα της ασφάλειας. Ταυτόχρονα, από την πλευρά της αντίδρασης, τον τελευταίο μήνα, είχαμε μια μεγάλη προσπάθεια διάλυσης στο χώρο της εκπαίδευσης, πράγμα που οδήγησε ακόμα και μη υποστηριχτές του Τσάβες να αντιδράσουν σ' αυτήν την προσπάθεια της αντιπολίτευσης. Είναι ενδιαφέρον ότι δημιουργήθηκαν συσπειρώσεις γονέων και εκπαιδευτικών, που είναι ενάντια στην «απεργία» και στην εκπαίδευση, που συνέβαλαν αποφασιστικά, ώστε να ξανανοίξουν και κάποια σχολεία που είχαν κλείσει. - Πώς αντιπαλεύει ο λαός την προσπάθεια της αντίδρασης; - Στις σημερινές συνθήκες έχει προχωρήσει η οργάνωση του λαού. Αυτό είχε αρχίσει από την εκλογή του Τσάβες, ενισχύθηκε το 1999 με τη συζήτηση του νέου Συντάγματος που δημιουργήθηκαν οι λεγόμενοι Μπολιβαριανοί Κύκλοι (ΜΚ). Αυτοί είναι μορφές λαϊκής οργάνωσης, που έχουν θεμελιώδη σκοπό να ενεργοποιήσουν τη συμμετοχή του κόσμου στις αλλαγές που γίνονται στη χώρα. Επίσης, σχεδιάζουν την υπεράσπιση του Συντάγματος και της δημοκρατίας. Παίζουν σημαντικό ρόλο σε εκδηλώσεις για την ανάλυση και τη μελέτη της σημερινής κατάστασης, περιλαμβανομένου και του ιδεολογικού υπόβαθρου για τη στήριξη της Μπολιβαριανής Επανάστασης. Ακόμη, έχουν χρησιμεύσει και για τη λύση των πιο βασικών οικονομικών προβλημάτων στα πιο φτωχά στρώματα. Π.χ., βοηθάνε για τη δημιουργία μικροεπιχειρήσεων μέσα από τη δυνατότητα χορήγησης δανείων, στηρίζουν τους συνεταιρισμούς. Μετά τα γεγονότα του Απρίλη, οι ΜΚ απέκτησαν μεγαλύτερη επιρροή, έδωσαν νέα ώθηση στη λαϊκή παρέμβαση. Και η μεσαία τάξη δραστηριοποιείται υπέρ της Μπολιβαριανής Επανάστασης Πρέπει να σημειώσουμε, επίσης, μια κάπως λιγότερη γνωστή διαδικασία, που συμβαίνει σήμερα. Είναι η οργάνωση «μεσαία τάξη με θετική σκέψη», μια οργάνωση μικροαστικών στρωμάτων, που επιχειρεί να αντισταθμίσει την παρέμβαση της δεξιάς σ' αυτούς τους χώρους. Αυτή η νέα οργάνωση δουλεύει επίσης για την υπεράσπιση του Συντάγματος, τη γνωριμία και προώθηση των δικαιωμάτων του λαού και για την κοινωνική αλληλεγγύη. Αυτό το κίνημα είναι προσανατολισμένο και κάτω από την επιρροή του Προέδρου Τσάβες, με σκοπό η μεσαία τάξη να είναι αλληλέγγυα με τα πιο φτωχά στρώματα του λαού. Οι αγωνιστές, που συμμετέχουν με μεγάλο ενθουσιασμό σ' αυτό το κίνημα, θέλουν να δείξουν ότι η μεσαία τάξη δεν είναι με το μέρος της αντεπανάστασης που σαμποτάρει την εθνική οικονομία, ότι είναι υπέρ της προόδου της χώρας με ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη. Επίσης, τελευταία και κάποιοι επιχειρηματίες δημιούργησαν μια οργάνωση που ονομάζουν «επιχειρηματίες για τη Βενεζουέλα», ιδιοκτήτες κυρίως μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Αυτοί δεν προσχώρησαν στη λεγόμενη απεργία, και συνεργάζονται με την κυβέρνηση στην πολιτική της επανενεργοποίησης της βιομηχανίας, ενίσχυσης της εργασίας και στην προώθηση ενός κλίματος, που μπορεί να χρησιμεύσει στην πρόοδο της Βενεζουέλας. Επίσης δημιουργήθηκε η Ομοσπονδία Κτηνοτρόφων Βενεζουέλας και Παραγωγών αγροτικών προϊόντων, σε αντίθεση προς την Ομοσπονδία Μεγαλοπαραγωγών, που στηρίζουν τους πραξικοπηματίες και την αντίδραση. Το εργατικό κίνημα - Ποια είναι η κατάσταση του εργατικού κινήματος; - Η λεγόμενη Συνομοσπονδία Εργατών Βενεζουέλας (ΣΕΒ) από τον περασμένο χρόνο απέδειξε ότι έχει χάσει τη συνδικαλιστική της ιδιότητα και έχει μετατραπεί αποκλειστικά σε πολιτικό εργαλείο για την ανατροπή της λαϊκής κυβέρνησης. Ετσι απώλεσαν την εμπιστοσύνη πάρα πολλών εργαζομένων, τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Ακόμα και συνδικαλιστικά στελέχη που είχαν σχέσεις με τη ΣΕΒ έχουν αρχίσει να αποχωρούν. Εχουν δημιουργηθεί νέα ρεύματα στο συνδικαλιστικό κίνημα, που αποβλέπουν στην πιθανή δημιουργία μιας νέας συνομοσπονδίας. Εμείς, ως Ενωτική Συνομοσπονδία Εργατών Βενεζουέλας (ΕΣΕΒ), πιστεύουμε ότι αυτή δε θα έρθει από τα πάνω και με διατάγματα, αλλά σαν αποτέλεσμα και φυσιολογική εξέλιξη από τις οργανώσεις της βάσης. Και εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι τη στιγμή που η ΣΕΒ στηρίζει μια εργοδοτική απεργία ενάντια στα συμφέροντα των εργαζομένων υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός εργαζομένων, συνδικαλισμένων ή μη, που αντιδρούν σ' αυτήν την «απεργία». Ετσι, τα στελέχη που στηρίζουν την «απεργία» δεν έχουν καμιά εκτίμηση στους εργαζόμενους. Για μας, είναι τώρα μια ευκαιρία και προτείνουμε τη δημιουργία ενός συντονιστικού συνδικάτων και συνδικαλιστών, που θα επιτρέψει την ενοποίηση όλων των συνδικαλιστικών χώρων που αντιδρούν στη ΣΕΒ, ανεξάρτητα από την πολιτική που έχουν, και έχουν ξεκάθαρο ότι το συνδικαλιστικό κίνημα δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο της δεξιάς ενάντια στους δημοκρατικούς θεσμούς, στο κράτος δικαίου. Αυτό το συντονιστικό μπορεί να οδηγήσει και τη διαδικασία της δημιουργίας μιας νέας μεγάλης ενωτικής συνομοσπονδίας. Επίσης, η Βολιβαριανή Δύναμη των Εργαζομένων, που είναι μια κίνηση πολιτική, εργατική, ένα μέτωπο στο οποίο συμμετέχουμε, επιδιώκει την ενότητα των εργαζομένων. Αυτή η μάχη για τη δημιουργία ενός νέου συνδικαλιστικού κινήματος, δημοκρατικού, ενωτικού, που να εκφράζει τα συμφέροντα των εργαζομένων, βρίσκει απήχηση, τη στιγμή που έρχεται αντιμέτωπη με τις προσπάθειες της αντίδρασης να σαμποτάρει την οικονομία. Η αντίληψη ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να λειτουργούν και οι εργαζόμενοι δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς των εργοδοτών δυναμώνει και βοηθάει την ενότητα των εργαζομένων. - Είστε μέλος της ΚΕ του ΚΚΒ. Ποιος είναι ο ρόλος του κόμματος σε όλη αυτήν τη διαδικασία; - Από την αρχή, το κόμμα έχει παίξει ρόλο καθοδηγητή και οργανωτή των μαζών, ώστε να δοθεί ιδεολογικό, ταξικό, επαναστατικό περιεχόμενο σε όλη αυτήν την προσπάθεια οργάνωσης του λαού. Ταυτόχρονα με την επιστημονική θεωρία της παγκόσμιας εργατικής τάξης, προσπαθεί να καθορίσει τις αποφάσεις αυτής της διαδικασίας της Μπολιβαριανής Επανάστασης, που έχει χαρακτήρα εθνικοαπελευθερωτικό και αστικοδημοκρατικών αλλαγών και όχι βέβαια σοσιαλιστικό. Ολες τις φορές δεν έχουν εισακουστεί οι δικές μας προτάσεις, αφού πρέπει να κατανοηθεί ότι η διαδικασία αυτή είναι ευρεία, διαταξική, δεν είναι μόνον της εργατικής τάξης, με διαφορές ιδεολογικοπολιτικές και πρακτικές. Η πολιτική διεύθυνση είναι μια αδύνατη ακόμα πλευρά της διαδικασίας που εξελίσσεται στη Βενεζουέλα. Αλλά νομίζω ότι δρομολογείται μια κάποια λύση του. Ο Πρόεδρος Τσάβες έχει διατυπώσει την αναγκαιότητα μιας συλλογικής ηγεσίας της επαναστατικής διαδικασίας, παρόλο που κάποιες δυνάμεις του μετώπου διαφωνούν. Ανάγκη η αλλαγή των κρατικών δομών Σε ό,τι αφορά στη δική μας θέση, καταθέσαμε την πρόταση να ξεκινήσει μια διαδικασία ανανέωσης του κρατικού μηχανισμού. Εχουμε ένα νέο Σύνταγμα, είναι διατυπωμένη η αντίληψη για επαναθεμελίωση του κράτους, αλλά ουσιαστικά το κράτος συνεχίζει να είναι ίδιο όπως με το παλιό καθεστώς. Αυτό έχει οδηγήσει οι δημόσιοι θεσμοί να μην είναι σε συντονισμό και αρμονία με τη Βολιβαριανή Επανάσταση, υπάρχουν θεσμοί που είναι ανοιχτά ενάντιά της. Το Ανώτατο Δικαστήριο, για παράδειγμα, που αντιτίθεται στο να παραπεμφθούν σε δίκη οι πραξικοπηματίες του περασμένου Απρίλη, το Εκλογικό Δικαστήριο, που είναι στην απόλυτη υπηρεσία της δεξιάς αντιπολίτευσης. Γι' αυτό προτείνουμε να ενεργοποιηθεί η λαϊκή συνταγματική εξουσία. Το Σύνταγμα δίνει τη δυνατότητα στον Πρόεδρο να ενεργοποιήσει αυτό το συνταγματικό εργαλείο, που θα διαλύσει τις παλιές κρατικές δομές και να οικοδομήσουμε τις νέες, που ανταποκρίνονται στη διαδικασία των αλλαγών. Θα είναι ένα μεγάλο βήμα, ώστε ο λαός να αποκτήσει τον έλεγχο των δημόσιων θεσμών. Ταυτόχρονα, το ΚΚ Βενεζουέλας έχει ξεκάθαρη αντίληψη για την ουσία της φύσης της κοινωνικής σύγκρουσης στη χώρα. Με την έννοια του ποιος έχει το κουμάντο των επιχειρήσεων, ποιος καταστρώνει τα σχέδια και την τακτική ενάντια στην επαναστατική διαδικασία. Και αυτός δεν είναι άλλος από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε ξεκάθαρο και στο λαό, γιατί η μη αναγνώριση αυτής της πραγματικότητας μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονία. Γιατί αν οι επαναστατικές και οι προοδευτικές δυνάμεις στη Βενεζουέλα δεν έχουν ξεκάθαρο ποιος ευθύνεται για όλα αυτά, και μέχρι πού μπορεί να φτάσει, θα αποτύχουμε να συγκροτήσουμε μια σθεναρή και συγκροτημένη απάντηση. Αλληλεγγύη σημαίνει πάλη ενάντια στον κοινό εχθρό, τον ιμπεριαλισμό - Είναι, προφανώς, για σάς πολύ σημαντική υπόθεση η αλληλεγγύη των λαών της ηπείρου και όλων των λαών του κόσμου. - Ο αγώνας της Βενεζουέλας δεν είναι ένας αγώνας ενάντια στην εσωτερική αντεπανάσταση. Είναι ένας αγώνας ενάντια στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Είναι ο ίδιος αγώνας, που κατά κάποιο παρόμοιο τρόπο θα πρέπει να δώσει ο Λούλα στη Βραζιλία, ο Γκουτιέρες στον Ισημερινό και δίνουν οι λαοί σε όλη την ήπειρο και τον κόσμο, ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, ενάντια στις πολυεθνικές. Γι' αυτό είναι απαραίτητη η αλληλεγγύη. Γι' αυτό πιστεύουμε ότι το συνδικαλιστικό κίνημα της Ευρώπης, που είναι ταξικά προσανατολισμένο, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην έκφραση της αλληλεγγύης. Γιατί μια από τις κεντρικές επιδιώξεις της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης είναι να διαλύσει το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα. Ο μόνος τρόπος για αν αντιμετωπίσουμε αυτήν τη στρατηγική είναι ο συντονισμένος κοινός αγώνας. Αλλωστε, γι' αυτό παίρνουμε μέρος στη Σύνοδο του ΠΑΜΕ, και αυτήν τη λογική θα επιδιώξουμε με τις διμερείς επαφές, που θα έχουμε με τους συντρόφους συναγωνιστές από άλλες χώρες. Θεωρούμε τη συμμετοχή μας εδώ μια μεγάλη αρχή και γιατί η Ευρώπη πρέπει να στρέψει το βλέμμα της στη Λατινική Αμερική. Η διέξοδος από τη σύγκρουση στη Λατινική Αμερική θα επιδράσει και τις διαδικασίες στην Ευρώπη. Θέλουμε να ενεργοποιήσουμε δράσεις αλληλεγγύης, όπως, για παράδειγμα, οργανώσεις εργαζομένων, νέων που θα μπορούσαν να ονομαστούν Μπολιβαριανοί Κύκλοι, όπως, π.χ., στην Ισπανία. Θέλουμε αυτή η ιδέα να αναπτυχθεί παραπέρα. Επίσης καλούμε, και εδώ στην Ελλάδα και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, να οργανωθούν αποστολές, που θα επισκεφθούν τη Βενεζουέλα, από πολιτικούς, συνδικαλιστές, ανθρώπους των γραμμάτων, δημοσιογράφους κλπ., για να δουν από κοντά την πραγματικότητα της χώρας μας. Θέλουμε πολύ να έρθουν στη Βενεζουέλα οργανώσεις να δουν την πραγματικότητα και να τη διαδώσουν στους λαούς τους. Δεν το βλέπουμε από την άποψη ότι εμείς έχουμε τη μοναδική αλήθεια, αλλά, απλά, για να έχουν ίδια άποψη, όσον αφορά ποια είναι η πραγματική κατάσταση. Το λέμε αυτό, γιατί στη Βενεζουέλα η βίαιη κατάσταση είναι καθημερινή και μπορεί να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, αφού η δεξιά παραβιάζει τους δημοκρατικούς κανόνες και όλο και περισσότερο χρησιμοποιεί βία. Γι' αυτό θέλουμε να επιστήσουμε την προσοχή του κόσμου για το τι γίνεται στη Βενεζουέλα και, μέσα από την όσο το δυνατό μεγαλύτερη έκφραση αλληλεγγύης στο λαό μας, να καταφέρουμε να απομονώσουμε τη βία στη Βενεζουέλα. Να τη νικήσουμε οριστικά και μέσα από την οικοδόμηση ενός δημοκρατικού λαϊκού κράτους να συμμετάσχουμε στη διαδικασία ολοκλήρωσης όλης της Λατινικής Αμερικής.