209/04 Η δίκη ξανάρχισε με τη συνέχεια της αγόρευσης του Α. Κούγια, συνηγόρου υπεράσπισης του Αγγ. Κανά. Ο Α. Κούγιας συνέχισε να αναλύει τις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας (Κυριακίδου, Τόγκα, ζεύγος Πομώνη), να καταδεικνύει τις αντιφάσεις τους και να εξηγεί τους λόγους που ώθησαν τον καθένα απ’ αυτούς να βάλει το δικό του λιθαράκι στο σχέδιο που κατηύθυνε η Αντιτρομοκρατική. Ένα αξιόλογο καινούργιο στοιχείο που προσέθεσε ο συνήγορος, καταθέτοντας προσωπική γνώση και εμπειρία, είναι ότι ο Πομώνης την περίοδο της χούντας ήταν ο αρχηγός των Αλκίμων στην περιοχή Κολιάτσου. Στη συνέχεια, ο Α. Κούγιας πέρασε στο κεφάλαιο της αξιολόγησης των μαρτύρων υπέρασπισης του Αγγ. Κανά, συγκρίνοντας τις καταθέσεις τους με αυτή της Κυριακίδου και εκφράζοντας την απορία του γιατί οι εισαγγελείς δεν αισθάνθηκαν την ανάγκη να κάνουν οποιαδήποτε αναφορά σ’ αυτούς τους μάρτυρες και στις καταθέσεις τους, ειδικά για τις σχέσεις Κυριακίδου-Βεντούρη. Αφού ολοκλήρωσε με τους μάρτυρες κατηγορίας και υπεράσπισης και τα όσα αυτοί εισέφεραν, αισθάνθηκε την ανάγκη –όπως είπε- να αναφερθεί στην προσωπικότητα του Χρ. Τσιγαρίδα και τη θέση του στη δίκη. Ο Τσιγαρίδας –είπε- είναι ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να είναι αστός. Να διοχετεύσει τη δραστηριότητά του στο να πώς θα βγάλει περισσότερα λεφτά, όπως κάνουμε εμείς. Στη ζωή του, όμως, έκανε άλλες επιλογές και αυτό αποδεικνύει ότι ο Τσιγαρίδας δεν είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, αλλά ένας άλλος άνθρωπος, με ένα σύστημα αξιών υπέρτερο από το δικό μας. Εχει ως άνθρωπος ένα μεγαλείο. Μπορεί οι επιλογές του να ήταν λάθος, όμως η αφετηρία των σκέψεών του ήταν ανιδιοτελής, αλτρουϊστική και αυτό πρέπει έτσι να αξιολογηθεί από το δικαστήριο. Κατά τον Α. Κούγια, η παρουσία του Τσιγαρίδα στο δικαστήριο διέλυσε όλα όσα κυκλοφορούσαν σε βάρος του, σχετικά με την ανάληψη της πολιτικής ευθύνης. Απέδειξε ότι αυτά ήταν σενάρια και σκέψεις ταπεινών ανθρώπων που έχουν μάθει να σκέφτονται με ανιδιοτέλεια. Ο Τσιγαρίδας –είπε- ανέλαβε την πολιτική ευθύνη, γιατί δεν ήθελε να μείνει στην ελληνική κοινωνία ότι μέλη του ΕΛΑ ήταν το καρκατσουλιό (σ’ αυτό περιέλαβε όχι μόνο την Κυριακίδου, αλλά και τον εντολέα του Αγγ. Κανά). Αυτή η πράξη του Τσιγαρίδα –κατέληξε- είναι σύμφωνη με το δικό του σύστημα αξιών. Γι’ αυτό και όταν στη δίκη εμφανίστηκε η Κυριακίδου και έδειξε την εικόνα που έδειξε, αυτοπαρουσιαζόμενη ως μέλος του ΕΛΑ, ο Τσιγαρίδας μίλησε. Παρενέβη και έδωσε απαντήσεις, καταλήγοντας ότι δεν θα μπορούσε ποτέ η Κυριακίδου να είναι μέλος του ΕΛΑ. Στο τελευταίο κεφάλαιο της αγόρευσής του ο Α. Κούγιας ασχολήθηκε με το στενά νομικό μέρος της υπόθεσης, πιάνοντας τις κατηγορίες μία-μία και επιμένοντας ιδιαίτερα στην πρόταση των εισαγγελέων για καταδίκη των κατηγορούμενων για απλή συνέργεια λόγω ψυχικής συνδρομής. Αναφερόμενος στην απουσία όχι αποδείξεων, αλλά έστω ενδείξεων, απευθύνθηκε στους εισαγγελείς λέγοντας: «Γράψτε την απόφαση κ. Πατσή. Γράψτε την κ. Βομπίρη. Εύκολο είναι να κάνεις μια πρόταση, αλλά γράψτε το σκεπτικό της απόφασης ενός δικαστηρίου χωρίς κανένα αποδεικτικό στοιχείο. Για να ασκηθεί ποινική δίωξη αρκεί η πιθανολόγηση, για να γίνει παραπομπή σε δίκη αρκούν οι ενδείξεις, για να υπάρξει απόφαση καταδίκης, όμως, χρειάζονται ατράνταχτες αποδείξεις. Γράψτε την απόφαση, λοιπόν, με βάση την πρότασή σας. Τι θα επικαλεστείτε;». Κλείνοντας την αγόρευσή του, ο Α. Κούγιας αποκάλυψε ότι στο γραφείο του έφτασε ένα έγγραφο της Αντιτρομοκρατικής, που πρέπει να πήγε από την ίδια πηγή που έφτασαν κάποια έγγραφα στα χέρια του δημοσιογράφου Στ. Βορίνα. Το έγγραφο αναφερόταν στην άσκηση δίωξης σε βάρος των Ολίβιε και Μπέρτα Ντε Μαρσέλους στην Ελβετία και στη συνδρομή που ζήτησαν οι ελβετικές αρχές για την απόπειρα με παγιδευμένο αυτοκίνητο σε βάρος του σαουδάραβα πρέσβη. Η Αντιτρομοκρατική ανέφερε ότι το αυτοκίνητο που χρησιμοποιήθηκε νοικιάστηκε από αλλοδαπό, με ιταλικό διαβατήριο και άδεια οδήγησης. Το όνομα ήταν ψευδές, τα έγγραφα ήταν πλαστά και τα χαρακτηριστικά του ατόμου ήταν αραβικής καταγωγής. Μιλούσε αγγλικά και λίγα γαλλικά. Βρέθηκε αμυδρό αποτύπωμα που δεν ταυτοποιήθηκε. Ο εκρηκτικός μηχανισμός δεν μπόρεσε να διερευνηθεί ούτε από τα ελληνικά, ούτε από γερμανικά και γαλλικά εργαστήρια. Πιθανολογήθηκε ότι έγινε με τηλεχειρισμό. Την ευθύνη ανέλαβε η πρωτοεμφανιζόμενη οργάνωση ΟΕΛΑ, που ανέλαβε και την ευθύνη για την έκρηξη στο μπαρ Οσκαρ. Από την έρευνα δεν προέκυψαν στοιχεία για σύνδεση των δραστών με τους Ντε Μαρσέλους. Δεν ξέρω τι υπόγειες διαδρομές υπάρχουν, δήλωσε ο συνήγορος. Θύμισε ότι ο εντολέας του χαρακτηρίστηκε από τον εισαγγελέα Μύτη αυτουργός της έκρηξης κατά των Σαουδαράβων, άσχετα αν το αδίκημα έχει παραγραφεί. Αυτό το έγγραφο δεν υπάρχει μέσα στη δικογραφία, αλλά υπάρχουν δυο άλλα έγγραφα (τα υπ’ αριθμούς 19 και 33 από τα φερόμενα ως έγγραφα της Στάζι), που αναφέρονται στην έκρηξη κατά του σαουδάραβα πρέσβη και περιγράφουν το ίδιο πρόσωπο, που εμφανίστηκε με το ψευδώνυμο Μπρούνο Ριβέρα. Σύμφωνα με ένα από τα δυο έγγραφα, διαβατήριο με το όνομα Μπρούνο Ριβέρα βρέθηκε στα χέρια Σύρου διπλωμάτη, που ταξίδεψε από την Αθήνα προς το Ανατολικό Βερολίνο, το 1981. Αυτό το διαβατήριο χρησιμοποιήθηκε για να νοικιαστεί το αυτοκίνητο με το οποίο έγινε η απόπειρα σε βάρος του σαουδάραβα πρέσβη το 1983. Πιστοποιείται έτσι, ότι το έγγραφο της Αντιτρομοκρατικής που στάλθηκε στο γραφείο του είναι γνήσιο και ότι από το 1983 η ΕΛΑΣ γνωρίζει ποιος έκανε την απόπειρα κατά των Σαουδαράβων. Και όμως, αυτά τα έγγραφα δεν στάλθηκαν από την Αστυνομία στον εισαγγελέα και τον ανακριτή. Κάποιοι μοιράστηκαν τα παράσημα και την αμοιβή για τη δήθεν εξάρθρωση του ΕΛΑ και ίσως κάποιοι ρίχτηκαν και τώρα αποκαλύπτουν την αποκρυβή στοιχείων από το δικαστήριο και από τον εισαγγελέα Μύτη που άσκησε τη δίωξη. Αυτό είναι αδίκημα σε βαθμό κακουργήματος και το δικαστήριο πρέπει, πέρα από την αθώωση του Κανά, να ασχοληθεί και με αυτό το θέμα. Από τον Α. Κούγια η σκυτάλη πέρασε στον Μιχάλη Καλογήρου, τον δεύτερο από τους υπερασπιστές του Αγγ. Κανά, έναν νέο δικηγόρο, που πήρε το βάπτισμα του πυρός σ’ αυτή την τόσο σημαντική δίκη. Ο Μ. Καλογήρου, για να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο συλλέχτηκε, αξιολογήθηκε και ταξινομήθηκε το υλικό γι’ αυτή τη δίκη, θύμισε την κατάθεση ενός μάρτυρα με σοβαρά ψυχικά προβλήματα, ο οποίος είχε κληθεί να καταθέσει στο δικαστήριο. Δεν μπόρεσε να καταθέσει, γιατί στο μεταξύ είχε κλειστεί στο ψυχιατρείο, αναγνώστηκε όμως η κατάθεσή του και πήραμε μια καλή γεύση για το πώς τα χοντροκομμένα παραμύθια ενός ψυχικά άρρωστου θεωρήθηκαν αξιόπιστη μαρτυρία από τις διωκτικές αρχές. Ηταν ένας έξυπνος πρόλογος, για να περάσει στην Κυριακίδου και στις καταθέσεις της, στα κίνητρά της και στον τρόπο που χρησιμοποιήθηκε. Για να μιλήσει για τις καφκικές αστυνομικές διαδικασίες μέσα από τις οποίες έφτασε στο δικαστήριο ο Κανάς. Αμέσως μετά, ο συνήγορος εξαπέλυσε πυρά κατά του τρομονόμου, μέσω του οποίου το ελληνικό κράτος επιδίωξε να κερδίσει την έξωθεν καλή μαρτυρία και να αποσείσει τις κατηγορίες που ακούγονταν, ότι δεν έχει στέρεη κατασταλτική πολιτική για την «τρομοκρατία». Στην ίδια την εισηγητική έκθεση του τρομονόμου γίνεται λόγος για λελογισμένη περιστολή των δικαιωμάτων και η πρακτική εφαρμογή του σ’ αυτή την υπόθεση οδήγησε τους κατηγορούμενους στη δίκη με το τεκμήριο αθωότητάς του καταργημένο στην πράξη. Το πρώτο θύμα αυτής της υπόθεσης είναι το αυτονόητο, το τεκμήριο αθωότητας των κατηγορουμένων. Παραβιάστηκε ακόμα και στη διάρκεια της δίκης, με το βούλευμα για μια δεύτερη δίκη και με τη βράβευση με παράσημα αστυνομικών για τη σύλληψη των συγκεκριμένων κατηγορούμενων. Ο Μ. Καλογήρου αναφέρθηκε εκτενώς σε αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστήριου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που καταδίκασαν χώρες επειδή πριν την ολοκλήρωση δίκης υπήρξαν δημόσιοι πανηγυρισμοί και συνεντεύξεις τύπου των ηγετών της Αστυνομίας και αναρωτήθηκε πώς θα αντιμετώπιζε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τα όσα έγιναν σ’ αυτή την υπόθεση, που παραβίασαν με προκλητικό τρόπο το τεκμήριο αθωότητας. Σχολιάζοντας την κατάθεση της Κυριακίδου, ο Μ. Καλογήρου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο μάρτυρας που λέει την αλήθεια δεν φοβάται τίποτα, απαντά πάντα το ίδιο όσες φορές και αν του υποβληθεί μια ερώτηση, δεν πτοείται, δεν επιτίθεται κατά πάντων. Η Κυριακίδου όμως ήταν «σικέ» και αυτό αποκαλύφτηκε όλες τις μέρες της κατάθεσής της. Σε κάθε περίπτωση η Κυριακίδου ψεύδεται και δεν μπορεί να σχηματιστεί δικανική πεποίθηση με βάση την κατάθεσή της. Το συμπέρασμα αυτό ο συνήγορος το στήριξε με μια σειρά αναφορές στα πολλά, αντιφατικά και αντικρουόμενα που κατέθεσε η Κυριακίδου, αλλάζοντας μέρα με τη μέρα τις απαντήσεις που έδινε στο ίδιο ερώτημα. Η αγόρευση του Μ. Καλογήρου θα συνεχιστεί αύριο. ΥΓ: Η μέρα στιγματίστηκε από ένα ακόμη επεισόδιο αστυνομικής αυθαιρεσίας, σε βάρος της συνηγόρου Αλέκας Ζορμπαλά. Είχαν την απαίτηση να κάνουν έρευνα στην τσάντα της συνηγόρου, επειδή λέει έβλεπαν στην οθόνη του σχετικού μηχανήματος κάποιο ύποπτο αντικείμενο. Ο αστυνομικός διευθυντής παραπληροφόρησε το δικαστήριο, δηλώνοντας ότι το μηχάνημα έδειξε κάποια συμπαγή μεταλλική μάζα στην τσάντα της συνηγόρου. Η πρόεδρος δεν πήρε θέση στο ζήτημα και η συνήγορος άφησε την τσάντα της στον προθάλαμο του Κορυδαλλού, αρνούμενη για λόγους ευθιξίας να υποβληθεί η τσάντα της σε έρευνα. Κατήγγειλε το γεγονός στο δικαστήριο, θυμίζοντας ότι η Κυριακίδου έμπαινε στο χώρο με αυτοκίνητο της Ασφάλειας, χωρίς να υποβάλλεται στο σχετικό έλεγχο, ενώ οι συνήγοροι αντιμετωπίζονται ως ύποπτοι.